Η συμφωνία της Βουλιαγμένης του 1988

Μνημόνιο Παπούλια Γιλμάζ : Τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης [ΜΟΕ] | 

"Συμφωνία στο πνεύμα του Νταβός" είχε χαρακτηριστεί η συμφωνία που υπογράφηκε στη Βουλιαγμένη στις 27 Μάη 1988 μεταξύ των τότε υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας, Κ. Παπούλια και της Τουρκίας, Μ. Γιλμάζ.

Η συμφωνία της Βουλιαγμένης, εκτός από το κοινό ανακοινωθέν - όπου θίγονται γενικά ζητήματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ανάμεσά τους και "η καταπολέμηση της τρομοκρατίας" - περιλάμβανε τέσσερα κείμενα. 

Το βασικότερο είναι το περίφημο μνημόνιο που περιλαμβάνει τα λεγόμενα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Ακολουθούσαν τρία ακόμα κείμενα που αναφέρονταν στο ξεμπλοκάρισμα των έργων υποδομής του ΝΑΤΟ σε Ελλάδα και Τουρκία, την αποφυγή προκλητικών δηλώσεων από τις δύο πλευρές και μια ρύθμιση για την κατάργηση των θεωρήσεων των τουρκικών διπλωματικών διαβατηρίων.

Στην κοινή ανακοίνωση Τύπου που εκδόθηκε τότε, τονίζονταν τα εξής:

"Η Πολιτική Επιτροπή:

1. Υιοθέτησε μνημόνιο το οποίο υπεγράφη από τους δύο υπουργούς και αφορά τις στρατιωτικές δραστηριότητες στα διεθνή ύδατα και το διεθνή εναέριο χώρο. Σχετικά με το θέμα αυτό οι υπουργοί θεώρησαν αξιοσημείωτα τα αποτελέσματα των εργασιών της επιτροπής, η οποία συνήλθε από 30 Μαρτίου έως 1η Απριλίου στην Αθήνα.

2. Ενέκρινε τη συμφωνία που επετεύχθη από τους μονίμους αντιπροσώπους των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο της Συμμαχίας, για την επίλυση θεμάτων σχετικά με τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν όσον αφορά τα μερίδια 35 και 38 της κοινής υποδομής του ΝΑΤΟ για το 1984 και 1987. Αποφασίστηκε επίσης να κοινοποιηθεί η απόφαση αυτή στο Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ για να προβεί στις αναγκαίες ενέργειες και στην επίσημη ανακοίνωση.

Οι υπουργοί σημείωσαν με ικανοποίηση την κατάληξη αυτή, η οποία αποτελεί επίλυση ενός θέματος που παρεμπόδισε μια σημαντική δραστηριότητα της συμμαχίας.

3. Συμφώνησε να καταργηθούν αμοιβαίως οι θεωρήσεις για διπλωματικά και υπηρεσιακά διαβατήρια από την 12η Ιουνίου 1988.

4. Ανασκόπησε τις θετικές εξελίξεις που επιτεύχθηκαν μέχρι στιγμής στις σχέσεις των δύο χωρών και τόνισε τη σημασία της αποχής από προκλητικές δηλώσεις, οι οποίες δε συμβάλλουν στη στερέωση και ενίσχυση της ατμόσφαιρας καλής θέλησης και συνεργασίας.

5. Οι δύο πλευρές υπογράμμισαν το σημαντικό ρόλο τον οποίο μπορούν να διαδραματίσουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κάθε πλευράς για την ενδυνάμωση της διαδικασίας αυτής.

6. Επίσης αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών και του λαθρεμπορίου. Αποφάσισαν να κάνουν προσπάθειες ώστε να πραγματοποιηθεί στενότερη συνεργασία σ' αυτά τα πεδία. Αποφάσισαν επίσης να εξετάσουν μεθόδους και μέσα προς τον σκοπόν αυτόν.

7. Οι υπουργοί αποφάσισαν να παρουσιάσουν την επιτευχθείσα πρόοδο κατά τη διάρκεια της συνάντησης στους πρωθυπουργούς της Τουρκίας και της Ελλάδας κατά την προσεχή συνάντησή τους στην Αθήνα στις 13 - 15 Ιουνίου 1988 και να ζητήσουν κατευθύνσεις ως προς το πλαίσιο της μελλοντικής τους εργασίας.

8. Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, κ. Μεσούτ Γιλμάζ, προσκάλεσε τον Ελληνα ομόλογό του, κ. Κάρολο Παπούλια, να επισκεφθεί την Τουρκία με την ευκαιρία της επόμενης συνάντησης της Πολιτικής Επιτροπής. Οι ημερομηνίες της επίσκεψης θα καθοριστούν διά της διπλωματικής οδού".

Το κείμενο του μνημονίου της Βουλιαγμένης έχει ως εξής:

"Τα δύο μέρη συμφώνησαν στα ακόλουθα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης:

1. Τα δύο μέρη αναγνωρίζουν την υποχρέωση σεβασμού της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας αμφοτέρων, καθώς και το δικαίωμα χρήσης της ανοιχτής θάλασσας και του διεθνούς εναέριου χώρου του Αιγαίου.

2. Κατά τη διεξαγωγή εθνικών στρατιωτικών δραστηριοτήτων στην ανοιχτή θάλασσα και στον διεθνή εναέριο χώρο, τα δύο μέρη θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια να αποφεύγουν την παρακώλυση της ομαλής ναυσιπλοϊας και εναέριας κυκλοφορίας, όπως διασφαλίζονται σύμφωνα με τα διεθνή κείμενα, κανόνες και κανονισμούς. Αυτό θα συμβάλει στην εξάλειψη αδικαιολόγητων εστιών έντασης και στη μείωση των κινδύνων σύγκρουσης.

3. Τα δύο μέρη συμφώνησαν ότι ο σχεδιασμός και διεξαγωγή των εθνικών στρατιωτικών ασκήσεων στην ανοιχτή θάλασσα και στο διεθνή εναέριο χώρο, που απαιτούν την έκδοση ΝΟΤΑΜ ή όποιας άλλης μορφής αναγγελία ή προειδοποίηση, θα διεξάγονται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αποφεύγονται επίσης στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα ακόλουθα:

α) Η απομόνωση ορισμένων περιοχών.

β) Η δέσμευση περιοχών ασκήσεων για μεγάλες χρονικές περιόδους

γ) Η διεξαγωγή τους στη διάρκεια της αιχμής της τουριστικής περιόδου και των κυριότερων εθνικών και θρησκευτικών εορτών.

Εξυπακούεται ότι ο σχεδιασμός και η διεξαγωγή όλων των εθνικών και στρατιωτικών δραστηριοτήτων θα πραγματοποιείται σύμφωνα με τους υφιστάμενους διεθνείς κανόνες, κανονισμούς και διαδικασίες.

4. Προς το σκοπό επίτευξης των παραπάνω και με την επιφύλαξη των υφιστάμενων διεθνών κανονισμών και διαδικασιών, οι δύο πλευρές θα προβαίνουν, όταν τούτο απαιτείται, στη δέουσα επικοινωνία διά της διπλωματικής οδού.

5. Οι διατάξεις του μνημονίου αυτού θα ισχύουν και θα εφαρμόζονται σε πλήρη συμφωνία με τις διατάξεις του κοινού ανακοινωθέντος Τύπου του Νταβός".