Παπανδρέου Ανδρέας : Στρατηγική οικονομικής αναπτύξεως της Ελλάδος

«Με κάποιαν αρχικήν θυσίαν, ο ελληνικός λαός θα επιτύχει τους τεθέντας σκοπούς και η Ελλάς θα αναλάβη ενεργόν ρόλον εις την Ευρωπαϊκήν Κοινότητα των Εθνών»

Το πρώτο βιβλίο που έγραψε στην Ελλάδα το 1962 ο Ανδρέας Παπανδρέου, υπέρμαχος της επιχειρηματικότητας και της ένταξης της χώρας μας στην ΕΟΚ.

Ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα της μεταπολεμικής ελληνικής, οικονομικής και πολιτικής βιβλιογραφίας.

Το βιβλίο αυτό είναι ένα από τα πλέον άγνωστα αλλά και, ταυτόχρονα, από τα πιο σημαντικά κείμενα της μεταπολεμικής ελληνικής οικονομικής και πολιτικής βιβλιογραφίας. Συγγραφέας του, ο μόλις τότε αφιχθείς από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας - Μπέρκλεϊ...

Η «Στρατηγική οικονομικής αναπτύξεως της Ελλάδος» εκδόθηκε από το Κέντρον Οικονομικών Ερευνών - σημερινό ΚΕΠΕ [*] - μόλις λίγους μήνες μετά από την υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης της χώρας με την ΕΟΚ από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1961. Στο βαρυσήμαντο επί δεκαετίες ξεχασμένο αυτό έργο του, ο οικονομολόγος Ανδρέας Γ. Παπανδρέου «ακτινογραφεί» την ελληνική οικονομία και εισηγείται τρόπους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της, με κύριους άξονες την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, την έμφαση στις εξαγωγές και τη μείωση του κράτους. Είναι γι’ αυτόν ξεκάθαρο ότι οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν τον μοναδικό δρόμο και καλεί ρητά και απερίφραστα στην εφαρμογή τους παρά το όποιο κοινωνικό και πολιτικό κόστος τους.

Ουσιαστικά, με αυτό το βιβλίο – μανιφέστο υπέρ της πλήρους ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, ο ένθερμος τότε ευρωπαϊστής Ανδρέας Γ. Παπανδρέου, το 1962, επιχειρεί να λειτουργήσει ως ο θεωρητικός βραχίονας στην πορεία ευρωπαϊκής αναγέννησης της χώρας και στην εδραίωση της Ελλάδας στην αιχμή του κοινού ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Κατέβασέ το :

Παπανδρέου Ανδρέας - Στρατηγική οικονομικής αναπτύξεως της Ελλάδος

Andreas G. Papandreou - A strategy for Greek economic development

[*] 28/02/2007 | ΑΝΑΛΥΣΗ Του Νίκου Νικολάου

Ύστερα από 45 χρόνια το Κέντρο Έρευνας και Προγραμματισμού, το ΚΕΠΕ, που μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90 ήταν το επιτελικό όργανο της εκάστοτε κυβέρνησης για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής, ξαναγύρισε στην οδό Αμερικής. Τα γραφεία του τώρα είναι Αμερικής 11, ενώ το 1962 που το ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου αρχικά με την ονομασία Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) ήταν εγκατεστημένο στην οδό Αμερικής 6. Επειδή αυτή η επιστροφή έχει κάποια σημειολογική αξία σκέφθηκα ότι είναι χρήσιμη μια διήγηση της ιστορίας ενός εγχειρήματος που απέβη πολλαπλά χρήσιμο για την οικονομία μας.

Εν αρχή, λοιπόν, ήταν η αγωνία τού τότε διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Ξενοφώντα Ζολώτα να εκσυγχρονίσει την οικονομική επιστήμη στην Ελλάδα και κυρίως να την εντάξει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ως ανεξάρτητη σχολή. Μέχρι τότε διδασκόταν δευτερευόντως στη Νομική Σχολή. Μια δεύτερη αγωνία, πατρική αυτή, ήταν του Γεωργίου Παπανδρέου, που από το ’50 μέχρι το ’55 εξομολογείτο σε κάθε συνομιλητή του τη λαχτάρα του να φέρει πίσω στην Ελλάδα τον γιο του, τον Ανδρέα, που ήδη σαν καθηγητής στο Μπέρκλεϊ είχε αποκτήσει τη φήμη σοβαρού και ικανού οικονομολόγου στις ΗΠΑ.

Ο Ανδρέας ήρθε στην Ελλάδα το 1959 και έμεινε αρκετά με την οικογένειά του στο πλαίσιο μιας μελέτης που έκανε για το γιουγκοσλαβικό οικονομικό πρότυπο (που ως γνωστόν επί Τίτο διέφερε από εκείνο του τότε υπαρκτού σοσιαλισμού), αλλά παρά τις εκκλήσεις του πατέρα του, του Ζολώτα και του τότε αντιπροέδρου της κυβέρνησης Καραμανλή, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, πήρε το υπερωκεάνιο «Ελλάς» τον Σεπτέμβρη του ’60 για να επιστρέψει στο Σαν Φρανσίσκο. Οι φίλοι του δεν κατάλαβαν ποτέ γιατί και πώς στις 36 ώρες του ταξιδιού μέχρι τη Νάπολη της Ιταλίας, ο Ανδρέας άλλαξε γνώμη και αποφάσισε να δεχθεί την πρόταση Ζολώτα.

Ήλθε αμέσως σε επαφή με τα δύο καλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια, το Χάρβαρντ και το Μπέρκλεϊ, εξασφάλισε χρηματοδότηση από τα ιδρύματα Φορντ και Ροκφέλερ και το 1961 με την πλήρη στήριξη της τότε κυβέρνησης και του πρωθυπουργού της Κωνσταντίνου Καραμανλή, ιδρύει το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών, πρόδρομο του ΚΕΠΕ. Ο Ανδρέας είχε 4 παιδιά αλλά όχι χρήματα. Ο Ζολώτας του εξασφαλίζει έναν καλό μισθό και τον ονομάζει οικονομικό σύμβουλο της Τραπέζης της Ελλάδος, ενώ ο άμεσος συνεργάτης του και επίσης καθηγητής στο Μπέρκλεϊ, Πεπελάσης, διορίζεται και αυτός ερευνητής της Τ. Ε.

Ο Ανδρέας επανδρώνει γρήγορα το ΚΟΕ με ικανούς ξένους ερευνητές, που είτε τους δάνειζαν το Μπέρκλεϊ και το Χάρβαρντ είτε τους έφερνε ο ίδιος με βάση τις γνωριμίες του. Στη διετία 1962-1963 το ΚΟΕ εκδίδει 17 πρωτότυπες μελέτες με θέματα της ελληνικής οικονομίας. Το πρώτο βιβλίο το έγραψε ο ίδιος ο Ανδρέας και ετάσσετο αναφανδόν υπέρ της ένταξης. Το δεύτερο βιβλίο ήταν του Αδαμ. Πεπελάση για την ελληνική γεωργία. Η πλούσια αυτή βιβλιογραφία ήταν η πρώτη σοβαρή επιστημονική προσπάθεια ανάλυσης των πιο σημαντικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και απετέλεσε πολύτιμο οδηγό για καθηγητές και φοιτητές, αλλά κυρίως για τους τότε πολιτικούς.

Ταυτόχρονα, ο Ανδρέας προωθεί το όραμα Ζολώτα για αναβάθμιση των οικονομικών σπουδών και υπό την εποπτεία του ο Απόστολος Λάζαρης και ο Αδαμ. Πεπελάσης συντάσσουν το πρώτο σχέδιο διδασκαλίας των οικονομικών στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, στην Ανωτάτη Εμπορική και στη Γεωπονική, που παρά τις αντιδράσεις του καθηγητικού κατεστημένου, αλλά και φοιτητών (το 1963 ξάπλωσαν στις ράγες του τραμ στην Πανεπιστημίου σε εκδήλωση διαμαρτυρίας), τελικά πέρασε. Το 1964 σαν υφυπουργός αναπληρωτής Συντονισμού, ο Ανδρέας χρειάζεται ένα επιτελικό όργανο και μετονομάζει το ΚΟΕ σε ΚΕΠΕ. Αυτή είναι η ιστορία, πλούσια, αλλά και διδακτική!

kathimerini.gr