Παπακωνσταντίνου Γιώργος : «Ο εκτροχιασμός είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα από το 2009»

Με αφορμή την υπόθεση Γεωργίου, o υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης Γ.Α. Παπανδρέου, παρέθεσε στο λογαριασμό του στο facebook, σχετικό απόσπασμα από το βιβλίο του Game Over για τα γεγονότα του Οκτωβρίου-Νοεμβρίου 2010 - όταν έγινε η τελική εκτίμηση του ελλείμματος του 2009 από την ΕΛΣΤΑΤ και την Eurostat:

"Το βράδυ των [αυτοδιοικητικών] εκλογών, καθώς γινόταν η καταμέτρηση των ψήφων, βρισκόμουν στο γραφείο μου με την Τρόικα. Αυτό που μας ανησυχούσε δεν ήταν τα εκλογικά αποτελέσματα· ήταν οι επιπτώσεις της ανακοίνωσης από τη Γιούροστατ, το επόμενο πρωί, των αναθεωρημένων δημοσιονομικών στοιχείων για την περίοδο 2006-2009.

Μετά από πολύμηνη εξέταση των στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ σε συνεργασία με τη Γιούροστατ, το τελικό έλλειμμα για την καταραμένη χρονιά του 2009 είχε υπολογιστεί στο 15,4% του ΑΕΠ και όχι 13,6%, όπως πιστεύαμε μέχρι τότε. Το ήδη ασύλληπτο μέγεθος γινόταν ακόμα μεγαλύτερο, προκαλώντας απόγνωση. Παράλληλα, το έλλειμμα του 2008 είχε υπολογιστεί στο 9,4% του ΑΕΠ (και του 2007, όταν η Ελλάδα βγήκε από την επιτήρηση με ψεύτικα στοιχεία, στο 6,4%), αποδεικνύοντας περίτρανα ότι όχι απλώς δεν είχαμε φουσκώσει τα νούμερα του 2009, αλλά ότι ο εκτροχιασμός είχε ξεκινήσει ακόμα νωρίτερα.

Η διαφορά των 1,8 ποσοστιαίων μονάδων για το 2009 οφειλόταν κυρίως σε δύο παράγοντες: την καλύτερη καταγραφή των ασφαλιστικών ταμείων (η λεγόμενη «άσπρη τρύπα», που είχε δυστυχώς χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στο παρελθόν κατά το δοκούν για να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα), αλλά και στη συμπερίληψη του ελλείμματος 17 δημόσιων επιχειρήσεων. Τα στοιχεία τους δεν συμπεριλαμβάνονταν στον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος μέχρι τότε, παρά το γεγονός ότι είχαν ετήσιο έλλειμμα που αντιστοιχούσε σε 1% του ΑΕΠ και 18 δις ευρώ συσσωρευμένου χρέους (το μεγαλύτερο μέρος οφειλόμενο στον ΟΣΕ*), το οποίο τελικά βέβαια πλήρωνε ο Έλληνας φορολογούμενος.

Η αναθεώρηση σήμαινε ότι παρά την τεράστια προσπάθεια που είχαμε καταβάλει, η μείωση του ελλείμματος κατά 5,5 ποσοστιαίες μονάδες το 2010 (από το 13,6 στο 8,1% του ΑΕΠ) δεν ήταν πλέον αρκετή. Το σημείο εκκίνησης ήταν τώρα υψηλότερο, και εκτός από την περίπτωση που θα άλλαζε ο στόχος για το 2010, είχαμε μεγαλύτερη απόσταση να καλύψουμε, άρα χρειάζονταν νέα μέτρα, για να επιτευχθεί συνολική μείωση του ελλείμματος κατά 7,3 μονάδες του ΑΕΠ – κάτι που δεν είχε γίνει ποτέ και πουθενά.

∆εν μπορούσε απλώς να προσαρμοστεί ο στόχος του 2010 ανάλογα με την αναθεώρηση των στοιχείων; Η Τρόικα ήταν αρνητική, για δύο λόγους. Πρώτον, οι αγορές ήταν ακόμα νευρικές, ιδιαίτερα εξαιτίας της Ιρλανδίας. Η αναθεώρηση των στοιχείων τραυμάτιζε για άλλη μια φορά την αξιοπιστία των στοιχείων του παρελθόντος, και τα πράγματα θα γίνονταν χειρότερα εάν αναθεωρούσαμε τον στόχο προς τα κάτω. Ο δεύτερος λόγος ήταν πολιτικός: Οποιαδήποτε επιπρόσθετη προσπάθεια θα έπρεπε να γίνει τώρα που η κυβέρνηση είχε ακόμα κάποιο πολιτικό κεφάλαιο.

Η ανακοίνωση της Γιούροστατ είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τα spreads αυξήθηκαν απότομα κατά 100 μονάδες βάσης, φτάνοντας στις 900 μονάδες· ήμασταν πλέον στη στρατόσφαιρα. Οι αγορές είχαν ξαναδεί το έργο της αναθεώρησης των στοιχείων, ενώ ανησυχούσαν για το αν μπορούσε να γίνει μια επιπρόσθετη δημοσιονομική προσπάθεια στο όλο και πιο δύσκολο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον. Αυτή η αντίδραση δυστυχώς επισκίασε κάτι εξαιρετικά σημαντικό: Mε αυτήν την τελευταία αναθεώρηση, η Γιούροστατ απέσυρε κάθε αστερίσκο και αμφισβήτηση για τα ελληνικά στοιχεία, τα οποία πλέον θεωρούσε εξίσου αξιόπιστα με αυτά των υπόλοιπων χωρών.

Είχε πάρει πολύ χρόνο και κόπο για να φτάσουμε μέχρι εκεί. Πριν από τις εκλογές του 2009, όταν ήμασταν ακόμα αντιπολίτευση, είχα επιμείνει να συμπεριλάβουμε στο προεκλογικό μας πρόγραμμα τη δέσμευση για ανεξαρτητοποίηση της στατιστικής υπηρεσίας. Υπήρχαν αντιρρήσεις, αλλά ο Παπανδρέου το είχε στηρίξει. Στη συνέχεια, μετά την αποκάλυψη της απάτης στα στοιχεία από την προηγούμενη κυβέρνηση, ως υπουργός έφερα στη βουλή το νομοσχέδιο για την πλήρη λειτουργική και οικονομική ανεξαρτησία της νέας Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, και συνεργαστήκαμε στενά με τη Γιούροστατ για τα στοιχεία και τις διαδικασίες.

Επικεφαλής της νέας ανεξάρτητης ΕΛΣΤΑΤ τοποθετήθηκε τον Αύγουστο του 2010, μετά από ανοιχτή πρόσκληση ενδιαφέροντος, αξιολόγηση και έγκριση με ενισχυμένη πλειοψηφία από την αρμόδια επιτροπή της βουλής, ο Ανδρέας Γεωργίου. Μου είχε τότε ασκηθεί κριτική για το γεγονός ότι προερχόταν από το ΔΝΤ· για μένα, όμως, η προηγούμενη αυτή θητεία του, πέρα από εμπειρία, που ήταν απαραίτητη, θα μας έδινε την αξιοπιστία στο εξωτερικό, που τόσο χρειαζόμασταν. ∆εν ήμουν εξίσου τυχερός με την πρόταση για κάποια άλλα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ. Ένα από αυτά πιάστηκε να υποκλέπτει την ηλεκτρονική αλληλογραφία του νέου προέδρου· όταν αυτό επιβεβαιώθηκε από τη ∆ίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, δημιουργήθηκε από ένα άλλο μέλος του ∆Σ, τη Ζωή Γεωργαντά, που αμφισβήτησε τα στοιχεία, με αποτέλεσμα να κατηγορείται ο Γεωργίου ότι «είχε φουσκώσει» το έλλειμμα του 2009 «για να φέρει στη χώρα το ΔΝΤ».

Η κατηγορία ήταν εκτός κάθε λογικής – δείγμα απόψεων που προσπαθούσαν να βρουν κάθε λογής δικαιολογία για να μην αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα του τεράστιου ελλείμματος. Καταρχάς ο Γεωργίου ξεκίνησε τη θητεία του στην ΕΛΣΤΑΤ τον Αύγουστο του 2010, δηλαδή μετά την υπογραφή του Μνημονίου. Άρα πώς ακριβώς «φούσκωσε» το έλλειμμα του 2009 «για να φέρει στη χώρα το ΔΝΤ»; Επιπλέον, τα τελικά στοιχεία του 2009 επιβεβαιώθηκαν πλήρως τον Οκτώβριο του 2010 από τη μόνη αρμόδια, την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία.

Ο Γεωργίου ήταν ένας από τους πιο σοβαρούς και άτεγκτους επαγγελματίες που είχα γνωρίσει. Ένα βράδυ, του τηλεφώνησα για να τον ρωτήσω για την ανακοίνωση που θα έβγαζε η ΕΛΣΤΑΤ το επόμενο πρωί σχετικά με την αύξηση του ΑΕΠ το προηγούμενο τρίμηνο. Ήθελα να γνωρίζω το νούμερο εκ των προτέρων για να προετοιμαστώ. Μου απάντησε ότι δεν μπορούσε να μου το πει, εκτός εάν συμφωνούσα να προστεθεί μια υποσημείωση στο δελτίο Τύπου, η οποία θα ανέφερε ότι είχα ενημερωθεί από το προηγούμενο βράδυ. Έκλεισα το τηλέφωνο εμβρόντητος, αλλά σίγουρος ότι δεν υπήρχε πλέον περίπτωση η ΕΛΣΤΑΤ να αποδεχθεί οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση.

Παρά ταύτα, οι γελοίες κατηγορίες ότι είχαμε κατά κάποιον τρόπο «πειράξει» τα επίσημα νούμερα είχαν απήχηση. Ο μύθος καλλιεργήθηκε και αναπαράχθηκε πρόθυμα από ΜΜΕ, κόμματα και πολιτικούς, που προσέφεραν έτσι πολύ κακές υπηρεσίες στη χώρα. Ήταν τόσο βολικό: Αν πράγματι εμείς είχαμε παρουσιάσει την κατάσταση πολύ χειρότερη απ’ ό,τι ήταν στην πραγματικότητα, αυτό σήμαινε ότι το έλλειμμα του 2009 ήταν διαχειρίσιμο. Συνεπώς, δεν υπήρχε ανάγκη για έναν μηχανισμό διάσωσης, άρα ούτε και για τα μέτρα που τον συνόδευαν. Μπορούσαμε απλώς να είχαμε συνεχίσει αμέριμνοι τις ζωές μας, αν δεν είχαν έρθει αυτοί οι προδότες που έφεραν το ΔΝΤ και ξεπούλησαν τη χώρα.

Η αντιπολίτευση αγκάλιασε με ενθουσιασμό τις κατηγορίες περί παραποίησης του ελλείμματος – όχι φυσικά από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά από εμάς. Η παράνοια ξεπέρασε κάθε όριο. Σύντομα ανακατεύτηκε και η Δικαιοσύνη. Ο Γεωργίου κατηγορήθηκε για κακουργηματική απιστία κατά του Δημοσίου. Και ξαφνικά βρεθήκαμε σ’ ένα παράλληλο σύμπαν. Αντί να κατηγορούνται αυτοί που είχαν κρύψει την πραγματική δημοσιονομική κατάσταση και είχαν δημιουργήσει το πρόβλημα αξιοπιστίας, κατηγορούνταν εκείνοι που είχαν πει την αλήθεια. Το δε απίστευτο είναι ότι αυτή η ιστορία συνεχίζει να αναπαράγεται μέχρι και σήμερα – παρά το γεγονός ότι και οι κυβερνήσεις Ν∆ αλλά και ΣΥΡΙΖΑ έφεραν και ψήφισαν στη βουλή προϋπολογισμούς που ενσωματώνουν αυτά ακριβώς τα (επίσημα και ορθά) στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ!"

#Παπακωνσταντίνου Γιώργος #GAME OVER

*1 ΟΣΕ : Το μεγάλο φαγοπότι

*2 Στυλιανίδης Ευριπίδης : Ο υπουργός Μεταφορών που έβαλε ταφόπλακα στον ΟΣΕ

*3 Χιόνης Διονύσης : «Τα έκανα ρόιδο»