 |
| 17/08/1982 | |
Εθνική Αντίσταση αποκαλείται η αντίσταση που πρόβαλλαν οι Έλληνες κατά τη διάρκεια της κατοχής εναντίον των κατακτητών, μέσω των αντάρτικων οργανώσεων είτε στα βουνά, είτε στις πόλεις για την απελευθέρωση της χώρας.
Η αντίσταση ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την πτώση και την συνθηκολόγηση της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 1941.
Αρχικά υπήρξε προϊόν αυθόρμητων ενεργειών μεμονωμένων πολιτών ή μικρών ομάδων πολιτών, άλλα σταδιακά απέκτησε οργανωμένη μορφή με την ίδρυση αντιστασιακών οργανώσεων. Από τα μέσα του 1942 εξελίχθηκε σε ένοπλο αγώνα στην ύπαιθρο. Ήδη από τα μέσα του 1943 οι αντάρτικές ομάδες είχαν προκαλέσει σοβαρά πλήγματα στους κατακτητές και είχαν κατορθώσει να απελευθερώσουν τμήμα της ορεινής ενδοχώρας.Το 1949 εκδόθηκε ο πρώτος νόμος (Α.Ν. 971) για την αναγνώριση της εθνικής αντίστασης ο οποίος συμπληρώθηκε με τον Α.Ν. 971/1949 και τον Ν. 2272 του 1952, οι οποίοι καταργήθηκαν αργότερα, αλλά επανήλθαν σε ισχύ και συμπληρώθηκαν με τον Νόμο 1285 του 1982.
Οι νόμοι του 1949-1952, οι οποίοι εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου, είχαν σαν κύριο χαρακτηριστικό ότι περιελάμβαναν τις οργανώσεις που έδρασαν μεταξύ 1941-44, αλλά απέκλειαν όσους παράκουσαν τη διαταγή για διάλυση των οργανώσεών τους από τη νόμιμη ελληνική κυβέρνηση και όσους «αποδεδειγμένως αντεθνικώς δράσαντες». Η αναγνώριση των αντιστασιακών γινόταν με αποφάσεις επιτροπών στις οποίες λάμβαναν μέρος ανώτεροι στρατιωτικοί. Με τους νόμους αυτούς λοιπόν αποκλειόταν όσοι πήραν μέρος στον Εμφύλιο πόλεμο εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης.
Με το νόμο του 1982, αφαιρέθηκαν οι παράγραφοι για αποκλεισμό οργανώσεων και αναγνωρίστηκαν ρητά οργανώσεις που δεν διαλύθηκαν και συνέχισαν ένοπλο αγώνα κατά τον Εμφύλιο πόλεμο, ενώ καθιερώθηκε ως ετήσιος Πανελλαδικός εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης η Επέτειος της Μάχης του Γοργοποτάμου.
Ακόμη, στις περισσότερες ελληνικές πόλεις οδοί και πλατείες φέρουν τιμητικά το όνομα της Εθνικής Αντίστασης όπως επίσης πολλά μνημεία έχουν ανεγερθεί στη μνήμη των αντιστασιακών αγωνιστών.
Νόμος 1285/1982 (ΦΕΚ Α 115)
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944
Άρθρο 1: Εθνική Αντίσταση
Εθνική Αντίσταση έκανε κάθε Ελληνας και κάθε Ελληνίδα που :
Αγωνίσθηκε οργανωμένα σε ομάδες εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944 ή έδρασε ατομικά με οποιονδήποτε τρόπο εναντίον τους ή βοήθησε με κάθε τρόπο τους Συμμάχους και το Συμμαχικό Αγώνα και δεν συνεργάσθηκε με τους κατακτητές.
Άρθρο 2: Πεδίο που αναπτύχθηκε η Αντίσταση
Χώροι που αποτελούν πεδίο Αντίστασης είναι: το έδαφος της κατεχομένης τότε Ελλάδας, της Δωδεκανήσου και της Μέσης Ανατολής, τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως καθώς και ο εναέριος και θαλάσσιος χώρος όπου έδρασαν ελληνικά πλοία και αεροπλάνα.
Άρθρο 3: Χρόνος διεξαγωγής της Αντίστασης
1. Χρόνος διεξαγωγής των αντιστασιακών ενεργειών είναι η περίοδος που αρχίζει από το τέλος των επιχειρήσεων του πολέμου 1940 -41 και λήγει την ημερομηνίαν απελευθέρωσης κάθε περιοχής του Εθνικού Χώρου.
2. Ειδικότερα για την πρωτεύουσα ορίζεται ημερομηνία λήξης η 18η Οκτωβρίου 1944 για την Κρήτη ημερομηνία έναρξης η 20η Μαίου 1941 και λήξης η 28 η Μαίου 1945 για τα Δωδεκάνησα ημερομηνία λήξης η 8 Μαίου 1945.
Άρθρο 4: Επαναφορά σε ισχύ του Α.Ν. 971/1949 και τροποποίηση του
Ο Α.Ν. 971/1949 "περί απονομής ηθικών αμοιβών εις τας Εθνικάς Ανταρτικάς Ομάδας και Εθνικάς Οργανώσεις Εσωτερικής Αντιστάσεως" όπως κυρώθηκε από το Ν.Δ. 1104/1940 και συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε με τον Α.Ν. 1919/1951 και Νομ. 2272/1952 καθώς και τα δ/γματα που εκδόθηκαν σε εκτέλεση του επαναφέρονται σε ισχύ, θεωρούνται ότι ποτέ δεν έπαυσαν να ισχύουν και τροποποιούνται, όπως αναφέρεται στα αρθ. 5,6,7 και 8.
Άρθρο 5: Εθνικές Αντάρτικες Ομάδες
Το άρθρο 1 του Α.Ν. 971/1949 αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 1 : Εθνικές Αντάρτικες Ομάδες θεωρούνται οι Ένοπλες Αντάρτικες Ομάδες, που αγωνίσθηκαν κατά τη διάρκεια της κατοχής εναντίον των κατακτητών, αναγνωρίσθηκαν και εντάχθηκαν στο Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής και τελούσαν σε επαφή με αυτό ή τις Ελληνικές Κυβερνήσεις Εξωτερικού ή τους αντιπροσώπους τους στην Ελλάδα».
Νόμος 1285/1982 (ΦΕΚ Α 115)_2
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944
Άρθρο 6: Εθνικές Οργανώσεις πληροφοριών και δολιοφθοράς
Το άρθρο 2 του Α.Ν. 971/1949 αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 2 : Εθνικές Οργανώσεις πληροφοριών και δολιοφθοράς είναι:
1. Όσες συγκροτήθηκαν για τη συγκέντρωση και διαβίβαση στις Εθνικές Αντάρτικες Ομάδες του άρθρου 5 ή στις Εθνικές Οργανώσεις Εσωτερικού του άρθρου 7 του παρόντος ή στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ή στις Ελληνικές Κυβερνήσεις Εξωτερικού, πληροφοριών στρατιωτικής φύσης, που αφορούσαν στη δύναμη, σύνθεση, εφοδιασμό κ.λ.π. των στρατευμάτων κατοχής.
2. Όσες συγκροτήθηκαν ή αναγνωρίσθηκαν από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ή από τις Ελληνικές Κυβερνήσεις Εξωτερικού ή τους αντιπροσώπους τους στην Ελλάδα για πράξεις δολιοφθοράς σε εγκαταστάσεις και στρατιωτικά έργα των κατακτητών, σε πλωτά ή χερσαία μεταφορικά μέσα, που ανήκαν ή χρησιμοποιούνταν απ αυτούς, έπαιρναν από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ή από τις Ελληνικές Κυβερνήσεις Εξωτερικού ή τους αντιπροσώπους τους στην Ελλάδα τα απαραίτητα για την εκτέλεση της αποστολής τους μέσα, εκτελούσαν τις εντολές τους ή τις εντολές των Εθνικών Οργανώσεων Εσωτερικού του άρθρου 7 του παρόντος».
Άρθρο 7: Εθνικές Οργανώσεις Εσωτερικού
Το άρθρο 3 του Α.Ν. 971/1949 αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 3 : Εθνικές Οργανώσεις Εσωτερικού θεωρούνται εκείνες οι οργανώσεις που συγκροτήθηκαν, κατά την περίοδο της κατοχής, για αντίσταση κατά των κατακτητών με τη συγκρότηση Αντάρτικων Ομάδων ή Ομάδων δολιοφθοράς ή κατασκοπείας ή μυστικού αντιστασιακού τύπου ή υπηρεσιών διαφυγής ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο και είχαν επαφή με το στρατηγείο Μέσης Ανατολής ή τις Ελληνικές Κυβερνήσεις Εξωτερικού ή τους αντιπροσώπους τους στην Ελλάδα».
Άρθρο 8: Μέλη των Εθνικών Οργανώσεων Εσωτερικού
Το τελευταίο εδάφιο του άρθρου 6 του Α.Ν. 971/1949 αντικαθίσταται και συμπληρώνεται ως εξής:
«Μέλη των Εθνικών Οργανώσεων Εσωτερικού θεωρούνται εκείνα τα μέλη που αποδεδειγμένα σημείωσαν δράση ή εκτέλεσαν επικίνδυνες αποστολές ή πράξεις σε βάρος των κατακτητών ή λόγω της δράσης τους εναντίον των κατακτητών, εκτελέσθηκαν, πέθαναν, τραυματίσθηκαν, φυλακίσθηκαν ή μεταφέρθηκαν όμηροι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης».
Όπου τα διατηρούμενα σε ισχύ άρθρα του Α.Ν. 971/1949 παραπέμπουν στο εδάφιο γ της παραγράφου 2 του άρθρου 8 αυτού, θεωρείται ότι η παραπομπή γίνεται στο προηγούμενο εδάφιο του παρόντος.
Άρθρο 9
Οργανώσεις που αναγνωρίζονται Οργανώσεις Εθνικής Αντίστασης είναι:
α. Εθνική Αλληλεγγύη (Ε.Α.) Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ) Εθνική Δημοκρατική Ενωση Ελληνοπαίδων (ΕΔΕΕ) Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ) Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ) Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό (ΕΑΑΜ) ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών (ΕΟΕΑ) Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) Εφέδρων Αξιωματικών Πατριωτική Οργάνωση (ΕΑΠΟ) Ιερή Ταξιαρχία Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (Ο.Ε.Ν.Ο) Πανελλήνια Ενωση Αγωνιζομένων Νέων (Π.Ε.Α.Ν.)
β. Όλες οι αντιστασιακές Οργανώσεις Κρήτης
γ. Όσες άλλες έχουν αναγνωρισθεί με τα Β.Δ./γματα, που εκδόθηκαν σε εκτέλεση του Α.Ν. 971/1949.
δ. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις που συγκροτήθηκαν στη Μέση Ανατολή
Άρθρο 10 Εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης και ανέγερση Μνημείου
1. Για την έμπρακτη απόδοση της οφειλόμενης από το Έθνος τιμής στους πολεμιστές, τους αγωνιστές, τους νεκρούς και τα θύματα του Ιερού Εθνικού Αγώνα καθιερώνεται ετήσιος Πανελλαδικός εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης η Επέτειος της Μάχης του Γοργοπόταμου.
2. Στον ίδιο χώρο ανεγείρεται μνημείο της καθολικής αντίστασης, ανάλογο και αντάξιο των αγώνων και θυσιών του Λαού μας, σύμβολο της ομοψυχίας του Έθνους στον αγώνα κατά του φασισμού και της κατοχής, σύμβολο του πνεύματος της Ελευθερίας και της Ανεξαρτησίας.
Νόμος 1285/1982 (ΦΕΚ Α 115)_3
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944
Άρθρο 11 Δικαιούχοι αποκατάστασης
1. Δικαιούχοι αποκατάστασης θεωρούνται:
α) οι γονείς και οι σύζυγοι των νεκρών στις μάχες με τα στρατεύματα κατοχής και των θυμάτων αντιποίνων από τους κατακτητές.
β) οι τραυματίες και οι ανάπηροι στις μάχες με τα στρατεύματα κατοχής γ) οι όμηροι.
δ) Οσοι φυλακίσθηκαν και κλείσθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
ε) Οι αξιωματικοί, ανθυπασπιστές και μόνιμοι οπλίτες όλων των όπλων και των Σωμάτων Ασφαλείας, οι υπάλληλοι του Δημοσίου, άμισθοι ή έμμισθοι δημόσιοι λειτουργοί, υπάλληλοι ΝΠΔΔ, Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Τραπεζών, Κληρικοί και Ναυτικοί που απολύθηκαν ή εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση καθώς και όσοι σκοτώθηκαν ή εκτελέσθηκαν κατά την άσκηση του καθήκοντος. Επίσης οι μαθητές και οι τελειόφοιτοι των παραγωγικών σχολών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, που λόγω της συμμετοχής τους στην Αντίσταση, δεν τους επιτράπηκε να συνεχίσουν τις σπουδές τους ή να ενταχθούν στο στράτευμα, όπως οι υπόλοιποι της τάξης τους.
Οι εκπαιδευτικοί που λόγω αντιστασιακής δράσης δεν τους επιτράπηκε ο διορισμός.
2. Με ειδικό νόμο θα ρυθμιστούν συνταξιοδοτικά θέματα των παραπάνω κατηγοριών.Μέχρι την ψήφιση του νόμου αυτού συνεχίζει να ισχύει το Ν.Δ. 412/1970.
3. Εφεδροι σε εφεδρεία αξιωματικοί και ανθυπασπιστές των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίοι εξέπεσαν του βαθμού τους λόγω της συμμετοχής τους στην Εθνική Αντίσταση 1941-1944 αποκαθίστανται στο βαθμό τους. Οι αποκαθιστάμενοι σε εφαρμογή της διάταξης αυτής μπορούν να προαχθούν στον ανώτερο βαθμό, κατά τα οριζόμενα ειδικότερα στο νόμο περί στελέχους εφέδρων αξιωματικών εφόσον υπηρέτησαν ευδοκίμως στις εθνικές αντάρτικες ομάδες και στις εθνικές οργανώσεις πληροφοριών και δολιοφθοράς. Το ευδόκιμο της υπηρεσίας διαπιστώνεται από τις αρμόδιες πρωτοβάθμιες ή δευτεροβάθμιας επιτροπές κρίσεως που προβλέπονται στα αρθα. 9 και 11 του Π.Δ. 379/1983.
Άρθρο 12: Εξουσιοδοτική διάταξη
Με Π.Δ./γμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Προεδρίας, Εθνικής Αμύνης, Εσωτερικών, Οικονομικών και Δημοσίας Τάξεως, μέσα σε έξι μήνες από την δημοσίευση του νόμου αυτού, είναι δυνατή η επέκταση των ευεργετημάτων που προβλέπονται στα άρθρ . 9,10,11,12,13,14 και 15 του Α.Ν. 971/1949 και στις κατηγορίες που προβλέπονται στην παρ. 1 του αρθ. 11 του παρόντος. Το ίδιο δ/γμα θα ορίζει την διαδικασία.
Άρθρο 13 Διατάξεις που καταργούνται
1. Από την ημέρα που θα ισχύσει ο νόμος αυτός καταργούνται:
α. Το Ν.Δ. 179/1969, το Ν.Δ. 936/1971 και το Ν.Δ. 1099/1972.
β. Τα Δ/γματα που εκδόθηκαν σε εκτέλεση του Ν.Δ. 179/1969
γ. Τα αρθ. 4,5 παρ. 1,6 παρ. 1,7,8,16,17,18 και 19 του Α.Ν. 971/1949
2. Οσες διατάξεις των άρθρων του Α.Ν. 971/1949, που διατηρούνται σε ισχύ και συνδέονται με τα άρθρα 4,5 παρ. 1,6 παρ. 1,7 και 8.
3. Κάθε διάταξη, που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του παρόντος νόμου ή ρυθμίζει τα θέματα διαφορετικά
Άρθρο 14
Η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από την ημέρα της δημοσιεύσεως του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.