Τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2009 και οι ευθύνες

12/09/2016 | Των πρώην υπουργών Γ. Παπακωνσταντίνου & Φ. Σαχινίδη. 

Η δίωξη κατά του πρώην προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρ. Γεωργίου έχει ανοίξει πάλι τη συζήτηση για την πραγματική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας το 2009. Από την αρχή της κρίσης, είναι μια συζήτηση που στοιχειώνει την ελληνική πολιτική ζωή.

Ο αντιμνημονιακός λαϊκισμός της περασμένης εξαετίας στήθηκε ακριβώς πάνω στην αμφισβήτηση της καταγεγραμμένης πλέον από την ΕΛΣΤΑΤ, την Eurostat και όλους τους διεθνείς οργανισμούς δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας πριν αναγκαστεί να προσφύγει σε μνημόνιο.

Οι υπογράφοντες αναλάβαμε τον Οκτώβριο του 2009 αντίστοιχα υπουργός και υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Στις 9 Οκτωβρίου, δύο ημέρες μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης, ενημερωθήκαμε από τον τότε διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος ότι με βάση τα τελευταία ταμειακά στοιχεία της ΤτΕ το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού στο διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου ήταν ήδη πάνω από 10% του ΑΕΠ. Με αυτή τη δυναμική, σύμφωνα με τον κ. Προβόπουλο, «το έλλειμμα θα αγγίξει, αν δεν ξεπεράσει, τα επίπεδα του 12%»

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαίωναν και οι υπηρεσίες του ΓΛΚ στα δελτία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο. Ομως αυτά με απόφαση της τότε πολιτικής ηγεσίας δεν είχαν ποτέ δημοσιευτεί. Ο λόγος; Τον Αύγουστο, ένα τετράμηνο πριν κλείσει η χρονιά, το έλλειμμα ήταν ήδη 21 δισ. ευρώ (περίπου 9% του ΑΕΠ), όταν η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για όλο το 2009 ήταν έλλειμμα 9 δισ. ευρώ. Ωστόσο, παρά αυτά τα στοιχεία, στις 2 Οκτωβρίου, δύο ημέρες πριν από τις εκλογές, η τότε κυβέρνηση κοινοποίησε επισήμως στη Eurostat στοιχεία για ετήσιο έλλειμμα 6% του ΑΕΠ (14 δισ. ευρώ) και δημόσιο χρέος 257 δισ. – όταν τον Ιούνιο ήταν ήδη 267 δισ. ευρώ!

Το πόρισμα της ανεξάρτητης επιτροπής εμπειρογνωμόνων που συστήθηκε αργότερα εξηγεί με σαφήνεια τι συνέβη: «τα στοιχεία που περιλαμβάνονταν στη γνωστοποίηση της 2ας Οκτωβρίου δεν αντιστοιχούσαν στα στοιχεία που είχαν στείλει στην ΕΣΥΕ οι διάφοροι φορείς και υπηρεσίες». Η κυβέρνηση της Ν.Δ. όχι μόνο εκτροχίασε απολύτως τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, αλλά το έκρυψε παντελώς από τους Ελληνες πολίτες και εν γνώσει της έστελνε ψευδή στοιχεία στους Ευρωπαίους εταίρους. Συνιστά συνεπώς πρόκληση να ισχυρίζονται ακόμα κάποιοι ότι το ετήσιο έλλειμμα μπορούσε να κλείσει σε μονοψήφιο νούμερο ή ότι η νέα κυβέρνηση το «φούσκωσε».

Ηδη στα τέλη Σεπτεμβρίου 2009, το δημοσιονομικό έλλειμμα είχε διαμορφωθεί σε 23 δισ. ευρώ αγγίζοντας το 10% του ΑΕΠ, με ρυθμό αύξησης πάνω από 1% κάθε μήνα. Ασφαλιστικά ταμεία όπως το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ χρειάζονταν, σύμφωνα με το αίτημα που υπέβαλαν οι (διορισμένοι επί Ν.Δ.) διοικητές τους στη νέα κυβέρνηση τον Οκτώβριο, άνω του 1,5 δισ. επιπλέον επιχορηγήσεις για συντάξεις μέχρι το τέλος του έτους, ενώ δεν είχαν προϋπολογιστεί επιχορηγήσεις 1,5 δισ. για τα ασφαλιστικά ταμεία της ΔΕΗ και του ΟΤΕ, αλλά και περίπου 3 δισ. άλλες υπερβάσεις δαπανών. Συν τα χρέη των νοσοκομείων 4-5 ετών, συνολικού ύψους 6 δισ., επίσης μη καταγεγραμμένα (ενώ η ΕΣΥΕ ψευδώς ενημέρωνε την Eurostat ότι οι οφειλές ανέρχονταν μόλις σε 2,2 δισ.). Και βέβαια, αντίστοιχη υστέρηση υπήρχε στα έσοδα: πρόβλεψη στον προϋπολογισμό για ετήσια έσοδα 62 δισ., εισπράξεις μέχρι τον Σεπτέμβριο 2009 μόλις 35 δισ.

Ολα αυτά τα στοιχεία κοινοποιήθηκαν στην Eurostat (είχε ήδη εκφράσει επιφυλάξεις για έλλειμμα 6%) και αποτυπώθηκαν με διαφάνεια στον προϋπολογισμό του 2010 τον Νοέμβριο του 2009, ο οποίος –κάτι που ξεχνούν πολλοί– προέβλεπε ήδη (πολύ πριν από το μνημόνιο) μείωση ελλείμματος 3,6 μονάδων για το επόμενο έτος. Ταυτόχρονα έγινε σημαντική προσπάθεια να συγκρατηθεί όσο γινόταν το έλλειμμα του 2009, ώστε να μην κλείσει ακόμα υψηλότερα (με συγκράτηση λειτουργικών δαπανών, διακοπή του μέτρου απόσυρσης, αύξηση τελών κυκλοφορίας, έκτακτη εισφορά στις πολύ κερδοφόρες επιχειρήσεις, μη ανανέωση συμβάσεων σε εργαζόμενους ορισμένου χρόνου κ.λπ.).

Δυστυχώς, όπως είναι γνωστό, το έλλειμμα του 2009 δεν ήταν τελικά 12,7% όπως εκτιμήθηκε στον προϋπολογισμό του 2010. Τον Απρίλιο του 2010 η Eurostat και η ανεξάρτητη πλέον ΕΛΣΤΑΤ το αναθεώρησαν σε 13,6% και τον Οκτώβριο του 2010, έπειτα από εντατικούς ελέγχους, σε 15,4% του ΑΕΠ (αλλά και το έλλειμμα του 2008 σε 9,4% από μόλις 5,6% που ισχυριζόταν η Ν.Δ.). Γι’ αυτή την τελευταία αναθεώρηση που προσέθεσε στο έλλειμμα 1,8 μονάδες του ΑΕΠ κατηγορείται ο κ. Γεωργίου, με αιχμή του δόρατος τη συμπερίληψη 17 ζημιογόνων δημόσιων φορέων (πέρα από την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων, με ποια λογική δεν πρέπει να μετράει στο έλλειμμα ένας φορέας όπως ο ΟΣΕ του οποίου τα χρέη έχει αναλάβει ο Ελληνας φορολογούμενος εδώ και χρόνια;). Με άλλα λόγια, η δικαιοσύνη δεν αμφισβητεί το 13,6% έλλειμμα με βάση το οποίο η Ελλάδα προσέφυγε στον μηχανισμό στήριξης, κάτι που αποσιωπούν όσοι αναζητούν σανίδα σωτηρίας στη δίωξη Γεωργίου για όσα ψευδή έλεγαν τόσα χρόνια.

Από στόχο για έλλειμμα 2% του ΑΕΠ το 2009, όπως είχε καθοριστεί τον Δεκέμβριο του 2008, φτάσαμε σε πραγματικό έλλειμμα άνω του 15% του ΑΕΠ, απόκλιση πάνω από 13 μονάδες του ΑΕΠ σε έναν μόλις χρόνο. Σε απόλυτους αριθμούς, από προβλεπόμενο έλλειμμα περίπου 5 δισ. ευρώ, διαπιστωμένο έλλειμμα άνω των 36 δισ., ένας αδιανόητος εκτροχιασμός 31 δισ. ευρώ, ισοδύναμος με 12 ΕΝΦΙΑ σε ένα μόλις χρόνο!

Αντίστοιχα, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε το 2009 κατά 36 δισ. ευρώ. Και αυτό είναι επιβεβαιωμένο (τίτλο προς τίτλο) από όλες τις παγκόσμιες ηλεκτρονικές πλατφόρμες καταγραφής εκδόσεων δημοσίου χρέους. Ετσι, ο συνολικός λογαριασμός της Ν.Δ. στη χώρα την περίοδο 2004-2009 έφτασε τα 120 δισ. επιπρόσθετο χρέος, έναντι των 180 δισ. που είχε δανειστεί η χώρα σωρευτικά από το 1830 έως το 2004.

Από το 2010, η Βουλή έχει ψηφίσει 6 προϋπολογισμούς με βάση αυτά τα στοιχεία. Η χώρα έχει συνάψει το δεύτερο και πρόσφατα το τρίτο μνημόνιο με βάση αυτά ακριβώς τα στοιχεία. Το δε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2014 κατέληξε ότι «η προβληματική κατάσταση της Ελλάδας οφειλόταν και στη στατιστική λαθροχειρία κατά τα έτη που προηγήθηκαν της κατάρτισης του προγράμματος». Προκαλεί κατά συνέπεια ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι η δικαιοσύνη αντί να ερευνήσει το γεγονός αυτό ασχολείται αποκλειστικά με αυτούς που σταμάτησαν το κουκούλωμα, αποτύπωσαν το πραγματικό έλλειμμα και εφάρμοσαν τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

kathimerini.gr