ΠΑΣΟΚ : Η πρόταση νόμου για «σύμφωνο συμβίωσης» και ομόφυλα ζευγάρια

24/11/2008 | 

Τέσσερις μήνες μετά την ανακοίνωση του προέδρου του ΠαΣοΚ κ. Γ. Παπανδρέου στην Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου ότι το κόμμα του ετοιμάζει πρόταση νόμου για το «σύμφωνο συμβίωσης», το κείμενο ολοκληρώθηκε. 

Η παρουσίαση θα γίνει την ερχόμενη Τρίτη, από την Κίνηση «Κάθε μέρα πολίτης» σε συνεργασία με τον Τομέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κοινωνικής Ενταξης, Πολιτικής Ασύλου και Μετανάστευσης και τη Γραμματεία Διεθνών Σχέσεων του ΠαΣοΚ. 

H πρόταση αποτελεί μια «δέσμη ιδεών, οι οποίες θα τεθούν προς συζήτηση, δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί πλήρως από το κόμμα», διευκρινίζει η κυρία Μαριλένα Κοππά, υπεύθυνη του Τομέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΠαΣοΚ. Στόχος της πρότασης είναι ο εκσυγχρονισμός και η απλούστευση του θεσμού του γάμου, όπως υπαγορεύονται από τις αλλαγές και τις εξελίξεις στο οικογενειακό δίκαιο και στη ζωή των ανθρώπων. «Αυτό που έχει σημασία να γίνει κατανοητό» παρατηρεί η κυρία Κοππά «είναι ότι δεν προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα των ομοφυλόφιλων αλλά να δούμε με μια νέα ματιά τον θεσμό του γάμου. H πρόταση πιστεύω ότι είναι απόλυτα μετριοπαθής, αν μάλιστα τη συγκρίνει κανείς με τις εξελίξεις πάνω στο θέμα αυτό σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το «σύμφωνο συμβίωσης» που προτείνουμε είναι ένας θεσμός ανάμεσα στην άτυπη συμβίωση και στον γάμο».

Στην αιτιολογική έκθεση, που συνοδεύει την πρόταση, επισημαίνεται ότι στην Ελλάδα διαγράφεται μια νέα πραγματικότητα, καθώς ο αριθμός των ελεύθερων ενώσεων και των ανύπαντρων μητέρων αυξάνεται και ο γάμος δεν συνιστά πλέον αναγκαία συνθήκη για τη δημιουργία οικογένειας. Οι έννοιες της οικογένειας και του γάμου, όπως τις καθιερώνει το Σύνταγμα (άρθρο 21 παρ. 1), δεν είναι στατικές, αλλά μεταβάλλονται. Παράλληλα αυξάνεται ο αριθμός των σεξουαλικά «διαφορετικών», οι οποίοι, ενώ έχουν επιβάλει την παρουσία τους στην ελληνική κοινωνία, δεν απολαμβάνουν την ισοπολιτεία. Διαπιστώνεται επίσης η καθυστέρηση του έλληνα νομοθέτη να αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για τη ρύθμιση των ελεύθερων ενώσεων, τη στιγμή που όλοι οι κοινωνικοί εταίροι της Ελλάδας, με εξαίρεση την Ιταλία, έχουν ψηφίσει σχετικούς νόμους για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των συμβιούντων σε ελεύθερες ενώσεις.

* Αμφιβολίες στελεχών

Από την πρώτη στιγμή που ανακινήθηκε το θέμα αυτό, αρκετά στελέχη του ΠαΣοΚ εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους για τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας, και μάλιστα σε μια εποχή με έντονα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. «Εμείς δεν είπαμε ποτέ ότι αυτό είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας. Θεωρούμε όμως ότι είναι ένα βήμα προς τον εκσυγχρονισμό. Επιπλέον, δεν αποκλείεται διάφορα θέματα να προχωρούν παράλληλα, ανάλογα με το ειδικό βάρος που έχει το καθένα» επισημαίνει η κυρία Κοππά. Στην πρόταση αντιδρούν και ορισμένες ενώσεις ομοφυλόφιλων επιμένοντας στο δικαίωμα για πολιτικό γάμο.

* Οι ρυθμίσεις και τα ήθη

Για την κατάρτιση της πρότασης η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΠαΣοΚ έλαβε υπόψη τις σχετικές ρυθμίσεις των κυριότερων ευρωπαϊκών χωρών αλλά και τα ήθη της χώρας μας. Το «σύμφωνο συμβίωσης» παρέχει στα ετερόφυλα ζευγάρια που ζουν μαζί επί πολλά έτη, και δεν επιθυμούν να παντρευτούν, την εξασφάλιση των ατομικών και των κοινωνικών δικαιωμάτων τους, τα οποία τα δικαστήρια αρνούνται επίμονα να αναγνωρίσουν (ειδικά στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης, της συνταξιοδότησης και της κληρονομικής διαδοχής). Στα ομόφυλα ζευγάρια θα υπάρχει πλήρης εξομοίωση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών τους, όπως και στους συζύγους από γάμο, εκτός από το δικαίωμα στην υιοθεσία. «Πιστεύουμε» αναφέρουν οι συντάκτες της πρότασης «ότι ήρθε η ώρα να συζητηθεί, και στη χώρα μας, ένας νέος και σύγχρονος θεσμός που θα ανταποκρίνεται και θα καλύπτει τις ανάγκες όλων των πολιτών. Πιστεύουμε ότι αυτός ο σύγχρονος θεσμός πρέπει να λάβει τη μορφή ενός Συμφώνου Συμβίωσης που θα θέτει τέρμα σε δυσμενείς και άδικες διακρίσεις, θα λαμβάνει υπόψη και θα αποκαθιστά την ισοπολιτεία όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού ή ιδεολογικής τοποθέτησης».

Τα άρθρα της πρότασης προβλέπουν :

Στο άρθρο 1 εξειδικεύεται ο σκοπός του «συμφώνου συμβίωσης»: Μόνιμη ένωση ενηλίκων του ίδιου ή διαφορετικού φύλου, με σκοπό την αμοιβαία υποστήριξη και αλληλεγγύη και τη δημιουργία κοινότητας βίου. «Το σύμφωνο συμβίωσης», αν και έχει προεχόντως συμβατικό χαρακτήρα, συγκεντρώνει πολλά χαρακτηριστικά θεσμού.

Το άρθρο 2 αναφέρεται στον τρόπο σύναψης του συμφώνου: αυτοπρόσωπη και από κοινού δήλωση των ενδιαφερομένων ότι επιθυμούν να συμβιώσουν, η οποία γίνεται προς τον δήμαρχο ή τον πρόεδρο του δημοτικού διαμερίσματος του τόπου όπου οι δηλούντες προτίθενται να εγκατασταθούν, μερίμνη του οποίου η σχετική πράξη καταχωρίζεται και κοινοποιείται στον ληξίαρχο του τόπου γέννησης των δηλούντων.

Στο άρθρο 3 προβλέπονται τα κωλύματα για τη σύναψη του «συμφώνου συμβίωσης». Παραδείγματος χάριν, το «σύμφωνο συμβίωσης» λύεται αυτομάτως αν ο ένας εκ των δύο συντρόφων είναι παντρεμένος ή τελέσει γάμο μεταγενέστερα. Επίσης δεν επιτρέπεται η σύναψη του συμφώνου ανάμεσα σε δύο αλλοδαπούς.

Το άρθρο 4 προβλέπει τις έννομες συνέπειες που συνεπάγεται η σύναψη του συμφώνου. Ενδεικτικά ορίζεται ότι το σύμφωνο, όσο είναι σε ισχύ, έχει για τους συμβιούντες όλες τις προσωπικές και περιουσιακές συνέπειες που παράγει ο γάμος για τους συζύγους, εφαρμοζομένων των σχετικών διατάξεων του Αστικού Κώδικα, καθώς και των σχετικών ρυθμίσεων της ισχύουσας φορολογικής, εργατικής, κοινωνικοασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας.

Το άρθρο 5 ορίζει ότι μετά τη σύναψη συμφώνου δεν επιτρέπεται η από κοινού υιοθεσία ανηλίκου από τους συμβιούντες. H πρόβλεψη αυτή εξυπηρετεί μόνο λόγους έμφασης, αφού η ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 1545 AK) ήδη απαγορεύει έμμεσα την υιοθεσία ανηλίκου από μη παντρεμένους.

Το άρθρο 6 αναφέρεται στη λύση του συμφώνου, για την επέλευση της οποίας δεν προβλέπεται η έκδοση διαζυγίου αλλά μια απλούστερη διαδικασία που συνάδει με το πνεύμα που διέπει τον εισαγόμενο θεσμό. Εκτός από τον θάνατο και τον γάμο ενός τουλάχιστον από τους συμβιούντες, ως λόγος λύσης του συμφώνου προβλέπεται η από κοινού δήλωση των συμβιούντων από τη μια και η μονομερής (αναιτιολόγητη λύση) δήλωση του καθενός από αυτούς, ενώπιον του δημάρχου ή του προέδρου του δημοτικού διαμερίσματος του τόπου όπου οι δηλούντες είχαν απευθύνει τη δήλωσή του, για σύναψη του συμφώνου. Τέλος ορίζεται ότι μετά τη λύση του συμφώνου οι πρώην συμβιούντες ρυθμίζουν με συμβολαιογραφική συμφωνία ενώπιον συμβολαιογράφου τις περιουσιακές σχέσεις τους. Σε περίπτωση διαφωνίας, προβλέπεται ότι, επιφυλασσομένων των εκατέρωθεν αξιώσεων για αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης, τις περιουσιακές εκκρεμότητες ρυθμίζει το Πρωτοδικείο.

Το άρθρο 7 απειλεί με ποινές φυλάκισης όσους συνάπτουν «σύμφωνο συμβίωσης» ενώ συντρέχει στο πρόσωπό τους κώλυμα από αυτά του άρθρου 3. Ποινή φυλάκισης απειλείται επίσης κατά εκείνου ο οποίος για να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή για να το λύσει δηλώνει στις αρχές ψευδή στοιχεία και επίσης προβλέπεται ότι τιμωρείται ως παράβαση καθήκοντος η άρνηση του οικείου δημάρχου να εκτελέσει τις υποχρεώσεις του που προβλέπει το άρθρο 1 (διαδικασία σύναψης του συμφώνου).

Τέλος, επειδή η ασέλγεια παρά φύσιν, του άρθρου 347 του Ποινικού Κώδικα, τιμωρείται κατ’ ουσίαν από σειρά άλλων διατάξεων του ίδιου Κώδικα, προτείνεται η κατάργηση του εν λόγω άρθρου ως περιττού και γιατί εισάγει μία ακόμη δυσμενή διάκριση σε βάρος αρρένων ομοφυλόφιλων.

tovima